Odpowiedzialność właściciela strony za publikowane treści

Każdy właściciel lub administrator serwisu internetowego ma możliwość, a nawet obowiązek kontrolowania treści umieszczanych na jego stronie. Nie mogą one naruszać praw innych osób, nawoływać do nienawiści, przemocy, być sprzeczne z ogólnie przyjętymi zasadami współżycia społecznego itp. Szczegółowe instrukcje dotyczące treści, które można na stronie umieszczać zawierają zazwyczaj ich regulaminy. Powszechnym zapisem jest w nich informacja o tym, że właściciel/administrator nie ponosi odpowiedzialności za treści umieszczane na stronie. Jest to bardzo ogólne stwierdzenie, a właściciel nie zawsze jest z takiej odpowiedzialności zwolniony.

Zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, odpowiedzialność właściciela strony jest wyłączona w sytuacji, gdy nie wie on o bezprawnych charakterze danych umieszczonych w serwisie lub o związanej z nimi działalności. Jednak jeśli administrator otrzyma od uprawnionych organów urzędowe zawiadomienie, albo pozyska wiadomość z wiarygodnego źródła o bezprawnych charakterze treści widniejącej na stronie, ma obowiązek niezwłocznego uniemożliwienia dostępu do tych danych, albo ich usunięcia lub wykazania gotowości do ich usunięcia.

Na podstawie artykułu 14 ustawy, administratorzy serwisów społecznościowych, czy innego rodzaju mediów internetowych, na których możliwe jest umieszczanie treści bezpośrednio przez użytkowników, mogą zwolnić się z odpowiedzialności, nawet jeśli umieszczone dane zawierają treści zakazane lub naruszające prawa osób trzecich. Ma to miejsce wówczas, gdy dla użytkowników udostępniono na serwerze miejsce, a administrator nie ingeruje jednocześnie w zamieszczane tam wpisy.

Powyższe sytuacje dotyczą wypadków umieszczania i udostępniania treści przez użytkowników. Podkreślić należy, że do obowiązków administratora nie należy stałe, prewencyjne monitorowanie treści zamieszczanych na stronie, która podlega jego kontroli, pod kątem ich zgodności z obowiązującymi przepisami prawnymi. Warunkiem braku odpowiedzialności administratora jest w tej sytuacja jego niewiedza co do zamieszczenia na stronie nieodpowiednich treści.

Sprawa wygląda inaczej, jeśli administrator moderuje na bieżąco wypowiedzi użytkowników, np. prowadząc dyskusję online. W takim wypadku ma on możliwość stałego kontrolowania treści pod kątem poprawności, a tym samym ma możliwość usunięcia tych, które zgodnie z jego subiektywną oceną naruszają jakiekolwiek obowiązujące przepisy i zasady, z którymi użytkownicy mają obowiązek się zapoznawać akceptując regulamin serwisu. Ale nawet w tym wariancie, w pierwszej kolejności do odpowiedzialności zostanie pociągnięty autor wpisów. W praktyce jednak może to powodować pewne trudności. Użytkownika czasami trudno jest zidentyfikować, a tym samym pozostaje on nieosiągalny, w przeciwieństwie do administratora czy właściciela, których dane są podane na stronie. Administrator ma obowiązek na żądanie uprawnionych organów, tj. policji, sądu, prokuratury, udostępnić informację o numerze IP użytkownika, który umieścił treści na stronie, jednak nie ma obowiązku udostępniania tych danych na wniosek czy prośbę osoby fizycznej.

Natomiast jeśli chodzi o treści publikowane bądź udostępniane przez samego właściciela strony internetowej, jego odpowiedzialność podlega weryfikacji przez przepisy prawa cywilnego i karnego i odbywa się na zasadach ogólnych.

W świetle prawa karnego, aby administrator poniósł odpowiedzialność za treści przez niego umieszczone, jego działanie musi wypełnić znamiona czynu zabronionego. Oznacza to, że umieszczone treści, muszą znajdować się w katalogu czynów zabronionych kodeksu karnego. Takim czynem będzie na przykład znieważenie, czy obraza uczuć religijnych.

Jeśli zaś chodzi o odpowiedzialność cywilną, to opiera się ona na artykule 415 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeśli ktoś komuś wyrządził szkodę ze swojej winy, obowiązany jest do jej naprawienia. Kwestia winy administratora będzie tu rozpatrywana na tle umyślności jego zachowania, tj. czy umieszczenie niedozwolonych treści było przez niego zamierzone, i czy zdawał sobie sprawę z ich bezprawnego charakteru. Natomiast dla powstania jego odpowiedzialności należy dodatkowo udowodnić, że miały miejsce następujące przesłanki:

• powstanie realnej szkody,
• związek przyczynowo skutkowy między szkodą, a działaniem lub zaniechaniem administratora,
• wina administratora, który szkodę wyrządził.

Jeśli osoba, której prawa zostały naruszone będzie w stanie wykazać, że wystąpiły łącznie powyższe zdarzenia, innymi słowy administrator doprowadził do powstania u niego szkody, może domagać się stosownego odszkodowania w drodze procesu cywilnego. Ponadto osoba poszkodowana może dochodzić odpowiedzialności za naruszenie dóbr, jeśli szkoda miała charakter majątkowy, także zaniechania bezprawnych działań. Ta sytuacja może mieć miejsce, np. kiedy na stronie internetowej zostały umieszczone materiały, do których administrator nie posiada praw autorskich, np. utwór muzyczny, w związku z czym jego autor poniósł wymierną szkodę, ponieważ był on odtwarzany lub pobierany nielegalnie, co pozbawiło go zysków ze sprzedaży utworu.

Zakres odpowiedzialności administratora lub właściciela strony internetowej za publikowane i udostępniane na niej treści może mieć różny charakter i jest zależny od okoliczności konkretnej sprawy. Skutkami takiej odpowiedzialności mogą być albo kary grzywny, odszkodowania i inne sankcje finansowe, albo sankcje karne, jak zakaz prowadzenia działalności gospodarczej czy ostatecznie nawet pozbawienie wolności. Ostatni przykład dotyczy jednak wyłącznie najcięższych przestępstw popełnionych przez osoby działające z premedytacją, w sposób zaplanowany czy zorganizowany.