Publikacja zdjęć a zgoda na używanie wizerunku

Większość zdjęć, które wykonują fotografowie, zawiera wizerunek człowieka. Dzieje się tak w przypadku portretów, zdjęć reportażowych, pamiątkowych zdjęć z różnych uroczystości, a także zdjęć sportowych. Dlatego też nie ulega najmniejszym wątpliwościom, że temat zgody na wykorzystanie wizerunku osoby uwiecznionej na zdjęciu jest bardzo ważny, dla każdego kto nie zamierza popaść w kłopoty z prawem.

Podstawą prawną, która określa, że wykorzystanie wizerunku danej osoby możliwe jest jedynie za jej zgodą, jest artykuł 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przepis ten określa jednak, także trzy wyjątki, określające kiedy zgoda tak nie jest potrzebna.

Art. 81. Ochrona wizerunku

1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.

2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:

1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;

2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Jak więc widać na powyższym fragmencie ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych, fotograf może rozpowszechniać zdjęcie przedstawiające wizerunek danej osoby jeżeli nie wyraziła ona ku temu wyraźnego sprzeciwu oraz otrzymała stosowną zapłatę za znalezienie się na fotografii. W praktyce jednak często zdarza się, że zdjęcia z wizerunkiem danych osób, które nie otrzymały zapłaty za pozowanie także są publikowane, jeżeli nie wyrażą one ku temu zastrzeżeń. Sytuacja taka ma najczęściej miejsce w przypadku różnego rodzaju reportaży z zamkniętych imprez, takich jak wesela, bale, urodziny itd. Należy jednak pamiętać o tym, że przepisy prawa są skonstruowane w jasny przejrzysty sposób, dlatego też zawsze warto zapytać o zgodę o rozpowszechnianie zdjęcia, każdego kto się na nim znajdzie.

Zgody na rozpowszechnianie zdjęcia nie wymagają natomiast sytuacje w których wizerunki osób są jedynie szczegółem i tłem głównego tematu zdjęcia. Ma to miejsce głównie w przypadku imprez publicznych, takich jak koncerty, festiwale, zawody sportowe itp., a także w przypadku fotografii krajobrazów, architektury i różnego rodzaju reportaży z wydarzeń dostępnych publicznie.

Zgody na rozpowszechnianie wizerunku utrwalonego na zdjęciu nie wymaga także fotografia, na której przedstawiany jest wizerunek osoby powszechnie znanej, wykonującej czynności związane z pełnioną przez nią działalnością publiczną. Przepis ten można odnieść szczególnie do działaczy publicznych działających w organizacjach społecznych, polityków, urzędników państwowych, artystów itd. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że przepis ten nie zezwala nam na publikację i rozpowszechnianie wizerunku tych osób bez ich zgody, jeżeli fotografię wykonano np.: podczas czynności prywatnych takich jak zakupy, wypoczynek itp.

Niemniej jednak pomimo wyjątków zezwalających na rozpowszechnianie wizerunku osób bez ich zgody, należy pamiętać o tym, że zgodnie z kulturą oraz dobrymi obyczajami nie powinniśmy tego robić, jeżeli otrzymamy jakiekolwiek zastrzeżenia od osób zainteresowych.